Niềm kiêu hãnh và tự hào của nền khoa học cận kim là tính chất duy nghiệm và thực nghiệm rõ rệt của nó. Thuật ngữ “duy nghiệm” ám chỉ nguồn gốc và sự phát triển của các phát biểu khoa học là từ những kinh nghiệm cụ thế; thuật ngữ “thực nghiệm” ám chi sự trắc nghiệm và kiểm tra cái được gọi là những quy luật và những điều phổ biến bằng cách quy chiếu tới sự vận dụng của chúng trong những kinh nghiệm sau này. Nếu như quan niệm này về khoa học là đúng, nó cho thấy, mà không cần có thêm luận cứ, rằng những phát biểu phổ biến chiếm giữ một vị trí trung gian thuần túy. Chúng không phải là đầu cũng chẳng phải cuối.
Chúng là cầu nối để chúng ta đi từ một kinh nghiệm cụ thế này tới một kinh nghiệm cụ thể khác; chúng là những kinh nghiệm riêng biệt được sắp xếp thành hình thức sao cho có ích cho sự điều chinh những kinh nghiệm khác. Nếu khác đi những quy luật khoa học sẽ chỉ là lý thuyết trừu tượng được trác nghiệm trên cơ sở của tính chất nhất quán giữa chúng với nhau; và cái được cho là đặc điểm phân biệt khoa học với sự tư biện của thời Trung đại sẽ lập tức không còn rõ ràng nữa.
Mặt khác, nếu như tính chất phổ biến của những phát biểu của khoa học tự nhiên và sinh vật học là mang tính chất tối hậu, thế thì những phát biểu như vậy sẽ hoàn toàn vô dụng xét từ một quan điểm thực hành; chúng sẽ hoàn toàn không thể được đem áp dụng trong thực tiễn bởi vì chúng bị cô lập khỏi tính liên tục về lý luận với những trường hợp áp dụng cụ thể mà người ta đang tìm kiếm sự áp dụng lý luận đó cho chúng. Dù có vận dụng những điều trừu tượng bằng suy luận thuần túy thế nào di nữa thì cũng không thể đưa một kết luận rút ra từ đó đi tới một sự thật cụ thế gần hơn chút nào so với những giả thuyết đầu tiên dùng cho sự suy luận ấy. Sự suy luận đưa thêm vào những ý niệm mới mẻ theo trình tự hợp quy tắc và bằng cách ấy làm phức tạp nội dung nói chung. Nhưng cho răng bằng cách làm phức tạp nội dung của một phát biểu chúng ta sẽ đi tới gần hơn cái đặc thù trong kinh nghiệm tức ngay lập tức là sự ngụy biện của thuyết duy thực chứng minh sự hiện hữu của thượng đế. Dù sự tổng hợp của những phát biếu phổ biến của hóa hục, vật lý học và sinh học được thực hiện trên quy mô thế nào đi nữa (giả sử những phát biểu như vậy tự chúng đầy đủ về mặt lô-gich) thì nó cũng không thể giúp chúng ta xây được một cầu hoặc định vị nguyên nhân của một dịch sốt thương hàn. Nhưng nếu như những phát biểu như vậy và sự tổng hợp suy luận từ chúng phải được hiểu theo nghĩa của sự chế tạo và sử dụng những công cụ lý thuyết vào mục đích rõ ràng là hỗ trợ những kinh nghiệm cá nhân của chúng ta, khi ấy kết quả sẽ hoàn toàn khác.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: muc
tieu giao duc, giao duc hoc
