Tâm lý học giáo dục ở nước Mỹ thế kỷ 20 vẫn tiếp tục quan tâm đến đo nghiệm tâm lý. Nhưng ở một đất nước đầ cao tới mức gần như sùng bài các đo nghiệm tâm lý (theo các loại người, lứa tuổi, nghề nghiệp, giới tính, bệnh tật…)đã xuất hiện một nhà tâm lý học phê phán cách làm nhân danh khoa học này và ông cũng đồng thời chi ra những nhược điểm, những hạn chế của chính Piaget, đó là Hovvard Gardner. Gardner cho rằng vấn đề không nằm ở bản thân phương pháp đo nghiệm mà vấn đề nằm ờ cách chúng ta quen nghĩ và quan niệm về trí khôn con người. “Chi khi nào chúng ta mở rộng ra và quan niệm lại về trí khôn con người thì khi đó chúng ta mới có được những cách thích hợp hơn để đánh giá nó và nhũng cách hữu hiệu hơn đế đào tạo ra nó” (Howard Gardner, Cơ cấu trí khôn, Phạm Toàn dịch, nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội, 1997, tái bản năm 1998, nhà xuất bản Tri thức tái bản có bổ sung năm 2012).
Thuyết các dạng trí khôn (theory of multiple intelligences) của Gardner đã xác định được những dấu hiệu đề đoán định một trí khôn (trong đó có những dâu hiệu được tim ra bằng phưomg pháp đo nghiệm) hoặc các dạng trí khôn năm trong cơ cấu trí khôn con người. Lý thuyết các dạng trí khôn có ý nghĩa ở chỗ, thứ nhất, nó đưa ra một quan niệm năng động hơn vê trí khôn. Trí khôn là một khả nàng trí tuệ cho phép cá nhân giải quyết những vấn đề đích thực mà cá nhân đó bắt gặp. Vì thế, năng lực phải là cái có ích và có tầm quan trọng đối với cá nhân. Thứ hai, trí khôn không phải là khả năng trí tuệ độc nhất, nhất thành bất biến. Có nhiêu dạng trí khôn – tức có nhiều kiểu năng lực. Các dạng trí khôn đều có lịch sử phát triển và ít nhiều phụ thuộc vào các nền văn hóa riêng biệt (đây cũng là chỗ nhược điểm của so đô lý giải trí khôn kiểu Piaget: Piaget tuy vạch ra được sa để phát triển trí khôn, song đó chi là một kiểu phát triển áp dụng cho một sô ít nào đó (nhà khoa học trẻ trong trường trung học), chua kể là Piaget ít coi trọng bối cảnh không phải Phương Tây và giai đoạn trước tuổi đi học. Thứ ba, thuyết các dạng trí khôn đã tìm ra dược những dạng trí khôn chủ yêu nào đó đã được loài người đề cao bời vì chúng liên quan đến sự sống còn và phát triển của con người với tư cách một loại.
